Een manager bij een onderneming of in een bedrijf houdt zich aan een bepaalde stijl van interactie met ondergeschikten - hij kan streng en veeleisend, democratisch en zelfs zachtaardig zijn voor zijn ondergeschikten.
Psychologen onderscheiden drie hoofdstijlen van ondergeschikt leiderschap: autoritair, democratisch en liberaal. Tegelijkertijd merken ze op dat deze stijlen niet kunnen worden onderverdeeld in goed en slecht, elke managementstijl heeft zowel positieve als negatieve kanten. En het is de moeite waard om dit of dat managementprincipe toe te passen, afhankelijk van de efficiëntie van de medewerkers, de cohesie van het team, het soort activiteit dat wordt uitgevoerd. Bovendien combineren goede bestuurders en topmanagers alle vormen van leiderschap, zonder aan één de voorkeur te geven. Elke stijl van personeelsbeheer kan zowel de economische prestaties van het bedrijf verhogen als protesten veroorzaken bij werknemers, waardoor de algemene gang van zaken verslechtert. Het succes van management hangt in de eerste plaats af van het gedrag van de leider zelf, zijn houding ten opzichte van zijn ondergeschikten.
Autoritaire managementstijl
Deze managementstijl wordt ook wel directief genoemd. Hij wordt gekenmerkt door stoer en dominant gedrag van de leider, hoge eisen en strikte controle met betrekking tot ondergeschikten. Alle macht in het bedrijf ligt bij het hoofd; om beslissingen te nemen kan hij overleggen met een kleine kring van vertrouwenspersonen. Alle andere medewerkers hebben geen invloed op beslissingen, zelfs niet over de kleinste kwesties. In het management heerst een dwingende toon, de belangen van het bedrijf worden veel hoger gesteld dan de belangen van zijn ondergeschikten. In zo'n bedrijf is er strikte discipline, gevolgd door verplichte straffen voor laatkomers, het niet naleven van de dresscode en andere overtredingen. Deze managementstijl bestaat uit angst voor ondergeschikten, voor de psychologische impact op hen, maar het kan leiden tot een afname van het initiatief en de verantwoordelijkheid van de werknemer, wanneer ze, zonder het ontbreken van strikte controle, niet in staat zullen zijn om zelfstandig te werken.
Democratische managementstijl
In een democratische managementstijl is de rol van de werknemer in het bedrijf erg belangrijk. De werknemer wordt gezien als een waardevolle hulpbron die, onder gunstige arbeidsomstandigheden, grote winsten voor het bedrijf kan opleveren. Daarom wordt in het managementbeleid van de onderneming rekening gehouden met de belangen van de werknemers. Communicatie met een democratische leiderschapsstijl vindt plaats via adviezen, verzoeken en wensen voor medewerkers, slechts in zeldzame gevallen worden opdrachten gegeven. Personeelsmanagement vindt plaats door middel van motivatie en beloning, niet door intimidatie en straf. De manager verdeelt bevoegdheden tussen zijn plaatsvervangers en afdelingshoofden en delegeert taken aan medewerkers. Er is geen eenmansprincipe van management, elke medewerker kan zijn voorstel doen aan het management en het zal worden overwogen.
Liberale managementstijl
Met een liberale managementstijl bemoeit de leider zich niet met de zaken van het team en neemt hij slechts een kleine rol in het management van werknemers. Zo'n leider verdeelt geen taken en geeft geen bevelen aan ondergeschikten totdat hij richtlijnen van boven krijgt. Hij houdt er niet van om verantwoordelijkheid te nemen, zijn positie op het spel te zetten of er slecht uit te zien in de ogen van werknemers. Zo'n leider neemt niet deel aan het oplossen van opkomende problemen en conflicten in het team, hij laat het werk zijn gang gaan. Een liberale managementstijl is geweldig voor werknemers die zeer gemotiveerd en zelfvoorzienend zijn. Maar het is soms nuttig om elementen van deze stijl in elk bedrijf toe te passen, zodat werknemers creatiever en vrijer de oplossing van sommige problemen benaderen, de verantwoordelijkheid niet bij één leider neerleggen en initiatief tonen.
